نگرشی به مؤلفه های فلسفه تاریخ ابن خلدون و نسبت سنجی آن با عقلانیت جدید

نویسندگان

سیدکاظم سیدباقری

چکیده

در این نوشته تلاش بر آن است تا به برخی از مؤلفه های فلسفه ی تاریخ در اندیشه ی ابن خلدون و اساس کار وی، یعنی تغییر روش «نقّالی تاریخی» به «نقّادی تاریخی»، پرداخته شود. از آن جا که این تکاپو بدون خردورزی چندان معنا ندارد، سعی بر آن است تا زوایای پیدا و پنهان کتاب مقدمه از نظرگاه خردگرایی مورد پژوهش قرار گیرد. پس از تبیین مفاهیم نوشته، با توجه به آن که کلیدواژه ی عقلانیت، در گذر زمان، دگرگونی هایی اساسی به خود دیده است، نسبت سنجی میان مفهوم جدید و سنتی آن امری بایسته به نظر می آمد; لذا از سویی به بحث «تعامل یا تضاد عقل و دین» و از سویی دیگر، به بحث «عقلانیت ابزارانگار یا غایت مدار» پرداخته می شود که در واقع می تواند تا حد مطلوبی، بیان کننده ی تفاوت نگرشی میان دو نگره ی مذکور باشد. در پایان نیز به برخی از مؤلفه های فلسفه ی تاریخ ابن خلدون از جمله: نقادی تاریخی، واقع گرایی، علت شناسی و باطن شناسی رویدادها و تحلیل قیاسی اشاره گردیده است.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

نگرشى به مؤلفه هاى فلسفه تاریخ ابن خلدون و نسبت سنجى آن با عقلانیت جدید

در این نوشته تلاش بر آن است تا به برخى از مؤلفه هاى فلسفه ى تاریخ در اندیشه ى ابن خلدون و اساس کار وى، یعنى تغییر روش «نقّالى تاریخى» به «نقّادى تاریخى»، پرداخته شود. از آن جا که این تکاپو بدون خردورزى چندان معنا ندارد، سعى بر آن است تا زوایاى پیدا و پنهان کتاب مقدمه از نظرگاه خردگرایى مورد پژوهش قرار گیرد. پس از تبیین مفاهیم نوشته، با توجه به آن که کلیدواژه ى عقلانیت، در گذر زمان، دگرگونى هایى ا...

متن کامل

ابن خلدون و فلسفه تاریخ و اجتماع

ابن خلدون یکی از بنیانگذاران فلسفه تاریخ و علوم اجتماعی است و اثر مهم وی نیز که به مقدمه ابن خلدون شهرت یافته، موضوع در این دو دانش است. اهمیت ابن خلدون در این است که بسیاری از مفاهیم به کار رفته در فلسفه تاریخ و جامعه شناسی نوین متأثر از اصطلاح ها و واژه هایی است که توسط او ابداع شده است. او بر خلاف مورخان پیشین که حوادث تاریخی را مستقل از پدیده های اجتماعی بررسی می کردند، بر آن است که حوادث ت...

متن کامل

فلسفه در نظر ابن خلدون

درباره ابن خلدون ‘ مستشرقان ‘ عربها و ایرانیان بسیار گفته و نوشته اند و چنانکه مشهور است ‘ به استناد آراء و اقوال او در((مقدمه )) ‘ گاهی وی را پیشرو و پیشاهنگ در فلسفه تاریخ و جامعه شناسی خوانده اند ‘ اما پیش از التفات به برخی شباهت ها یا اشتراک نظرها و تواردها میان او و فلاسفه تاریخ و جامعه شناسان ‘ لازم است به مبادی و اصول اندیشه های او توجه و به مقدماتی رسیدگی کنیم که با آن اصول ومقدمات امکا...

متن کامل

مقایسه تأثیر وضعیت طاق باز و دمر بر وضعیت تنفسی نوزادان نارس مبتلا به سندرم دیسترس تنفسی حاد تحت درمان با پروتکل Insure

کچ ی هد پ ی ش مز ی هن ه و فد : ساسا د مردنس رد نامرد ي سفنت سرتس ي ظنت نادازون داح ي سکا لدابت م ي و نژ د ي سکا ي د هدوب نبرک تسا طسوت هک کبس اـه ي ناـمرد ي فلتخم ي هلمجزا لکتورپ INSURE ماجنا م ي دوش ا اذل . ي هعلاطم ن فدهاب اقم ي هس عضو ي ت اه ي ندب ي عضو رب رمد و زاب قاط ي سفنت ت ي هـب لاتـبم سراـن نادازون ردنس د م ي سفنت سرتس ي لکتورپ اب نامرد تحت داح INSURE ماجنا درگ ...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید


عنوان ژورنال:
روش شناسی علوم انسانی

ناشر: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه

ISSN 1608-7070

دوره 11

شماره 42 2005

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023